De discussie over de eigenschappen van Allah (Asma’ wa Sifat) binnen de Islamitische theologie is al eeuwenlang een bron van diepgaand debat en academische beschouwing. Deze discussie is essentieel omdat het gaat over de aard van Allah en hoe wij Hem begrijpen, wat centraal staat in de Islamitische geloofsleer. Dit artikel heeft niet tot doel een bepaalde theologische groep te verdedigen of te bekritiseren, maar eerder om begrip en duidelijkheid te bevorderen door een analyse van de verschillende benaderingen.
Ahlu al-Sunnah wal-Jama’ah
Ahlu al-Sunnah wal-Jama’ah vertegenwoordigt de mainstream Islamitische geloofsovertuigingen en praktijken. Binnen Ahlu al-Sunnah zijn er verschillende theologische scholen, zoals de Ash’ari, Maturidi, en Athari (Ahl al-Hadith) scholen. De overgrote meerderheid van de geleerden erkent deze scholen als onderdeel van Ahlu al-Sunnah wal-Jama’ah, aangezien ze allemaal de kernprincipes van het geloof delen, ondanks hun verschillen in bepaalde theologische kwesties. Deze scholen hebben belangrijke bijdragen geleverd aan de Islamitische theologie en bieden verschillende perspectieven op de interpretatie van de goddelijke eigenschappen, zonder deze te ontkennen zoals bijvoorbeeld de Jahmiya dat doen.
عليكم بالجماعةِ وإيَّاكم والفُرقَةَ فإنَّ الشيطانَ معَ الواحدِ وهو منَ الاثنَينِ أبعَدُ مَن أراد بحبوحةَ الجنةِ فلْيلزَمِ الجماعةَ ومَن سرَّتْه حسنتُه وساءَتْه سيئتُه فذلك المؤمنُ
Ontstaan
In de vroege Islamitische geschiedenis, tijdens het leven van de Profeet Mohammed (vrede zij met hem), bestond er eenheid onder de moslims. Echter, na de periode van fitna (burgeroorlog) tijdens het kalifaat van Uthman (moge Allah tevreden met hem zijn) en de opkomst van verschillende sekten zoals de Khawarij, Shi’a, en Rafida, ontstond de noodzaak om de term Ahlu al-Sunnah wal-Jama’ah te gebruiken om degenen te identificeren die vasthielden aan de oorspronkelijke leer van de Profeet en zijn metgezellen.
De Ash’ari School en de Eigenschappen van Allah
In de Ash’ari school van theologie wordt de interpretatie van de Asma’ wa Sifat (de Namen en Eigenschappen van Allah) zorgvuldig benaderd om antropomorfisme te vermijden. De Ash’ari benadering is gebaseerd op het principe van tanzih, wat inhoudt dat Allah verheven is boven elke gelijkenis met Zijn schepselen. De interpretatie van termen zoals ‘yad’ (hand) in relatie tot Allah wordt uitgevoerd op een manier die de transcendentie en perfectie van Allah benadrukt, terwijl men de letterlijke betekenis vermijdt die menselijke eigenschappen zou impliceren.
Tafwid en Tawil
De Ash’ari’s hanteren twee methodes die beide breed gedragen en algemeen geaccepteerd zijn: Tafwid en Tawil.
- Tafwid: Dit betekent het overdragen van de betekenis aan Allah zonder een specifieke interpretatie eraan te geven. Dit houdt in dat men gelooft dat Allah een ‘yad’ heeft zoals genoemd in de Qur’an, maar zonder te speculeren over de aard of de manier ervan. Tafwid is gebaseerd op de overtuiging dat de exacte betekenis van bepaalde goddelijke eigenschappen alleen bij Allah bekend is.
- Tawil: Dit houdt in dat men een interpretatie geeft die past binnen de context en de majesteit van Allah. In het geval van ‘yad’, kan het geïnterpreteerd worden als ‘kracht’ of ‘macht’ in plaats van een fysieke hand. Tawil wordt toegepast wanneer de letterlijke betekenis antropomorfisme zou impliceren, wat strijdig is met de goddelijke perfectie.
Betekenis van يَد in Lisan al-Arab
Het woord ‘yad’ heeft in de Arabische taal verschillende betekenissen, zoals te vinden in Lisan al-Arab, het klassieke Arabische lexicon:
- Hand als een fysiek lichaamsdeel
- Kracht of macht
- Zegen of gunst
- Autoriteit
De betekenis wordt altijd bepaald door de context. Hier zijn enkele voorbeelden van de verschillende betekenissen van ‘yad’ in het Arabisch:
- اليَدُ: القُدرة (kracht)
- اليَدُ: القُوَّة (macht)
- اليَدُ: النِّعمةُ والإِحسان (zegen of gunst)
Ash’ari en Maturidi Standpunt
De Ash’ari en Maturidi geleerden zijn van mening dat de term ‘yad’ in relatie tot Allah niet verwijst naar een hand zoals die van mensen. Ze passen tafwid toe, of interpreteren het als kracht of macht (tawil), omdat Allah geen fysieke lichaamsdelen heeft en omdat alle materiële zaken beperkingen zouden impliceren in Zijn goddelijkheid. Deze benadering is geworteld in een diepgaande hermeneutische traditie die zowel de letterlijke als de metaforische betekenissen van de Qur’an in overweging neemt.
Belangrijk punt
Dit is geen afwijking van de letterlijke betekenis, maar een taalkundige keuze gebaseerd op context en de noodzaak om antropomorfisme te vermijden. Dit is geworteld in de Qur’an en Soennah.
Een voorbeeld uit de Qur’an is: ‘الرَّحْمَٰنُ عَلَى الْعَرْشِ اسْتَوَى’ Quran 20:5
Hier betekent ‘istawa’ volgens deze benadering niet dat Allah fysiek op de troon zit, maar eerder dat Hij boven alles verheven is op een manier die bij Zijn majesteit past. Deze interpretatieve methoden, tafwid en tawil, zorgen ervoor dat de grootheid en uniciteit van Allah worden gewaarborgd.
Conclusie
De Ash’ari school van theologie ontkent de eigenschappen van Allah niet, maar benadert deze op een manier die de majesteit van Allah behoudt en antropomorfisme vermijdt. Beide methoden van tafwid en tawil worden gebruikt om de grootheid en uniciteit van Allah te waarborgen. Deze benadering is diepgeworteld in de Islamitische traditie en heeft als doel om het begrip en de godsvrees binnen de moslimgemeenschap te versterken. Door de rijke en gedetailleerde methodologieën van de Ash’ari school te onderzoeken, kunnen moslims een dieper inzicht verkrijgen in de aard van Allah en de essentie van hun geloof.