Aan de hand van de natuur en het universum kunnen we vele voorbeelden van Goddelijke bepaling geven:
In het Universum is een groots plan en een opeenvolging van gebeurtenissen waar te nemen, die buiten onze controle vallen. De Big-Bang en de schepping van de Melkweg en de aarde; geologische perioden en de schepping van levende wezens tot aan de mens, kunnen als voorbeeld dienen. Natuurwetten wijzen op een beperking en een maatstaf en van daaruit op het tot een gewenst resultaat sturen van materie, zoals de wetenschap heeft aangetoond. Geen enkele schepping kan zich aan de krachten van goddelijke wetten onttrekken. Zo is de wet van de zwaartekracht op alle objecten in het universum van toepassing. Er heerst een kwetsbaar evenwicht in het leven (ecologie) op aarde, dat op een plan en bepaling wijst.
Aan de andere kant, heeft de mensheid keuzevrijheid. De Wil van Allah wordt de mensheid niet opgelegd, maar in de vorm van een openbaring kenbaar gemaakt. Zoals het universum op volmaakte wijze bestuurd wordt door zich met kracht aan de Wil van Allah te onderwerpen, wordt de mensheid geacht zich vrijwillig aan de Wil van God te onderwerpen om vrede, harmonie en geluk te kunnen vinden in het menselijke domein. Deze uiteindelijke onderwerping aan Allah is wat het betekent om moslim te zijn.
أَلَمْ تَرَ أَنَّ اللَّهَ يَسْجُدُ لَهُ مَن فِي السَّمَاوَاتِ وَمَن فِي الْأَرْضِ وَالشَّمْسُ وَالْقَمَرُ وَالنُّجُومُ وَالْجِبَالُ وَالشَّجَرُ وَالدَّوَابُّ وَكَثِيرٌ مِّنَ النَّاسِ ۖ وَكَثِيرٌ حَقَّ عَلَيْهِ الْعَذَابُ ۗ وَمَن يُهِنِ اللَّهُ فَمَا لَهُ مِن مُّكْرِمٍ ۚ إِنَّ اللَّهَ يَفْعَلُ مَا يَشَاءُ ۩ ﴿١٨﴾Zie jij niet dat voor God zich eerbiedig neerbuigen wie er in de hemelen en wie er op de aarde zijn, de zon, de maan en de sterren, de bergen en de bomen, de dieren en veel van de mensen. Maar veel zijn er die de bestraffing terecht zullen krijgen. En wie door God vernederd wordt, voor hem is er niemand die hem eer bewijst. God doet wat Hij wil. [de Koran 22:18]
De mens beschikt over vrije wil en de autonomie om deze vrije wil toe te passen. Dit betekent dat individuen zelf kiezen hoe ze op gebeurtenissen reageren. Echter, de Almachtige Allah is degene die de handelingen en de daaruit voortvloeiende consequenties schept. Bijvoorbeeld, wanneer een individu besluit om hun arm te bewegen, hebben ze geen bewuste controle over de fysiologische processen die leiden tot de gewenste beweging.
De schepping van het kwaad of het kwaad toestaan (te laten gebeuren) is niet slecht, maar kiezen voor het kwaad is dat wel. Allah kiest niet voor het kwade, dat doen wij. Hij staat het toe, omdat hij ons keuzevrijheid gegeven heeft. Neem bijvoorbeeld een kind dat zijn vader vraagt hem op de schouders te nemen en in de regen te gaan lopen. Hoewel de vader het kind waarschuwt dat het nat en ziek zal worden, blijft het kind aanhouden. Wanneer zijn vader hem vervolgens meeneemt en het kind begint te klagen, verdient hij het om terechtgewezen te worden en een tik op zijn rug te krijgen, voor het voor in de maling nemen van zijn vader. Op dezelfde wijze kiezen we ongeveer 90 % van de dingen in ons leven zelf en hebben die keuzes gevolgen.
Allah schept zowel goed als kwaad, aangezien geen enkel ander wezen over scheppende vermogens beschikt. Het kwaad is echter geschapen als gevolg van het misbruik van de mens van zijn onafhankelijke wil. Als Allah dit niet gedaan had, zouden we niet echt van keuzevrijheid en mens zijn kunnen spreken. Verantwoordelijkheid en aansprakelijkheid horen bij keuzevrijheid.