Er bestaan verschillende opvattingen over de betekenis van het begrip Iman in de islamitische theologie. Volgens sommigen is Iman een overtuiging in het hart, een bevestiging met de tong en een handeling met de verschillende lichaamsdelen. Anderen zien Iman als een overtuiging in het hart en het verrichten van goede daden als het resultaat van deze overtuiging. Sommigen beschouwen de verbale bevestiging als een integrale zuil van Iman, terwijl anderen deze zien als een voorwaarde. In elk geval is het duidelijk dat Iman wordt omschreven als een overtuiging in het hart en het doen van goede daden.

Iman staat voor het geloven met het hart in de boodschap van de Profeet Muhammad (vrede en zegeningen zij met hem). Dit omvat het bevestigen ervan met de tong en het handelen naar die boodschap. Als iman gekoppeld wordt aan islam, betekent het alleen het geloven met het hart.

In de hadith van Jibriel wordt duidelijk gemaakt dat islam en iman twee verschillende categorieën zijn. Islam wordt gezien als een categorie die omvat wat een persoon doet, terwijl iman gezien wordt als een categorie die alleen iets zegt over het innerlijke geloof van een persoon.

“Toen wij op een dag bij de Boodschapper van Allah zaten, verscheen er een man voor ons met melkwitte kleding, en gitzwart haar. Er was geen teken van reizen aan hem af te zien en niemand van ons kende hem. Hij ging voor de Profeet zitten, plaatste zijn knieën tegen zijn knieën, legde zijn handen op zijn dijen en zei: “O Mohammed, licht mij in over (de betekenis van) de Islam?” De Profeet antwoordde: “De Islam houdt in dat je getuigt dat niets of niemand het recht heeft aanbeden te worden, behalve Allah en dat Mohammed de Boodschapper is van Allah, (en) dat je het gebed onderhoudt, (en) dat je de zakaah (armenbelasting) uitgeeft en dat je (tijdens de maand) Ramadan vast en de haddj (bedevaart) naar het Huis (de Kacbah in Mekka) verricht, indien je daartoe in staat bent.” Hierop zei hij: “Je hebt juist gesproken.” Wij waren verbaasd dat hij hem (eerst iets) vroeg en (daarna zijn antwoord) goedkeurde. Daarna vroeg hij: “Bericht mij over (de betekenis van) de Iman?” Hij (de Profeet) antwoordde: ,,Dat je gelooft in Allah, Zijn Engelen, Zijn Boeken, Zijn Boodschappers, de Laatste Dag en dat je gelooft in de Voorbeschikking, zowel het goede ervan als het slechte.” Hij zei: “Je hebt juist gesproken.” Hij vroeg (vervolgens): “Bericht mij over (de betekenis van) de Ihsaan?” Hij antwoordde: “Dat je Allah aanbidt alsof je Hem ziet en als je Hem niet ziet, dan ziet Hij jou wel.”[1]

Andere geleerden leggen dit verder als volgt uit:

“Iman is een overtuiging met hart/verstand (het vermogen hebben om na te denken), een bevestiging met de tong (in woorden uitdrukken) en een handeling met verschillende lichaamsdelen (gehoorzaamheid aan Allah)”[2]

Kortom: Imam omvat drie zaken:

1. Geloof betekent geloven in God, Zijn engelen, Zijn boeken, Zijn boodschappers, de Laatste Dag en het lot.
2. Bevestigen met de tong betekent het uitspreken van de twee getuigenissen.
3. Handelen met ledematen betekent het uitvoeren van goede daden en het voorkomen van verboden dingen.

[1] Sahih al-Bukhari 50

[2] Jami’ al-‘ulum wal-hikam