Tazkiyah betekent zich zuiveren van kufr, shirk en hartziektes, bijvoorbeeld lust, woede, kwaadaardigheid, jaloezie, liefde voor de wereld, gierigheid, hebzucht, opzichtigheid, ijdelheid etc. Tazkiyah betekent ook het verfraaien van het hart met de verheven eigenschappen van berouw, dankbaarheid, vrees voor Allah, hoop, onthouding, vertrouwen, liefde, oprechtheid, waarachtigheid, meditatie enz.
Allah Ta’ala zegt in de Koran:
هُوَ الَّذِي بَعَثَ فِي الْأُمِّيِّينَ رَسُولًا مِّنْهُمْ يَتْلُو عَلَيْهِمْ آيَاتِهِ وَيُزَكِّيهِمْ وَيُعَلِّمُهُمُ الْكِتَابَ وَالْحِكْمَةَ وَإِن كَانُوا مِن قَبْلُ لَفِي ضَلَالٍ مُّبِينٍ ﴿٢﴾
Hij is het die bij de ongeletterden een gezant uit hun midden heeft laten opstaan die aan hen Zijn tekenen voorleest, die hen loutert en die hun het boek en de wijsheid onderwijst, ook al verkeerden zij vroeger in duidelijke dwaling, [de Koran 62:2]
In dit vers verwijst Allah naar de drie missies van de Profeet (Sallallahu Alaihi Wasallam):
- Tilawah: Het reciteren van de Koran voor mensen om de boodschap van Allah te verspreiden.
- Ta’leem: Het onderwijzen van de openbaring en het verspreiden van kennis.
- Tazkiyah: Het opvoeden van de mensen en het zuiveren van de harten
Het is duidelijk uit het bovenstaande vers dat tazkiyah een van de primaire taken was van de Profeet Sallallahu Alaihi Wasallam.
Tazkiyah is verplicht en is een middel tot eeuwig succes. Het niet doen van tazkiyah is een oorzaak van mislukking in iemands leven. In de langste eed in de Koran, waarin Allah bij een aantal zaken zweert om aan te geven hoe essentieel tazkiya is.
Allah Ta’ala zegt:
وَالشَّمْسِ وَضُحَاهَا ﴿١﴾ وَالْقَمَرِ إِذَا تَلَاهَا ﴿٢﴾ وَالنَّهَارِ إِذَا جَلَّاهَا ﴿٣﴾ وَاللَّيْلِ إِذَا يَغْشَاهَا ﴿٤﴾ وَالسَّمَاءِ وَمَا بَنَاهَا ﴿٥﴾ وَالْأَرْضِ وَمَا طَحَاهَا ﴿٦﴾ وَنَفْسٍ وَمَا سَوَّاهَا ﴿٧﴾ فَأَلْهَمَهَا فُجُورَهَا وَتَقْوَاهَا ﴿٨﴾ قَدْ أَفْلَحَ مَن زَكَّاهَا ﴿٩﴾ وَقَدْ خَابَ مَن دَسَّاهَا ﴿١٠﴾
Bij de zon en haar morgenlicht! Bij de maan, wanneer zij haar volgt! Bij de dag, wanneer zij hem beschijnt! Bij de nacht, wanneer hij haar bedekt! Bij de hemel en wie hem heeft gebouwd! Bij de aarde en wie haar heeft uitgespreid! Bij een ziel en wie haar heeft gevormd! En die haar toen haar zondigheid en haar godvrezendheid heeft ingegeven! Wel gaat het wie haar loutert. Maar teleurgesteld wordt wie haar laat verkommeren. [de Koran 91:10]
Als iemand zijn ziel reinigt van de onzuiverheden van het hart, stijgt hij op naar de hoogten van spiritualiteit en komt dichter bij Allah. Omgekeerd, als iemand zich inspant in aanbidding, maar zich niet richt op het reinigen van zijn ziel van de kwaden ervan, belemmert hij zijn vooruitgang in spiritualiteit en het bereiken van nabijheid van Allah.
Rasulullah (Sallallahu Alaihi Wasallam) adviseerde ons om de volgende dua te reciteren:
اللهُمَّ آتِ نَفْسِي تَقْوَاهَا، وَزَكِّهَا أَنْتَ خَيْرُ مَنْ زَكَّاهَا، أَنْتَ وَلِيُّهَا وَمَوْلَاهَا (صحيح مسلم 4/2088)
Vertaling: O Allah! Geef vroomheid aan mijn ziel en zuiver haar. U alleen bent de beste om haar te zuiveren, U alleen bent haar eigenaar en meester. (Sahih Muslim: 4/2088)
Een effectieve manier om tazkiyah te verrichten is het vinden van een spirituele gids en zijn begeleiding die jou gedurende je reis kan helpen. Dit is vergelijkbaar met iemand die lichamelijk ziek is. Hij raadpleegt een arts die hem onderzoekt en medicijnen voorschrijft na de diagnose te hebben opgesteld. Als de patiënt de aanwijzingen en adviezen van de arts opvolgt, zal hij herstellen.